تره کوهی، گیاهی ضد دیابتی

به گزارش رساناپرس، سیر وحشی سبب بهبود عمل هموستاز در خون شده و قند خون را کنترل می‌کند. این کار را از طریق افزایش سطح انسولین یا کاهش مقاومت به انسولین انجام می‌شود‌. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که خوردن آنتی‌اکسیدان‌ها باعث پیشگیری از دیابت و مشکلات مربوط به آن می‌شود و سیر وحشی یکی از غنی‌ترین منابع آنتی‌اکسیدان است.

فوزیه خانی، عضو هیئت علمی گروه آناتومی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در گفت‌وگو در معرفی و توضیح گیاه تره کوهی یا همان سیر وحشی، گفت: طی مطالعاتی به بررسی فعالیت آنتی‌اکسیدانی و ضد دیابتی، گیاه تره کوهی با نام علمی(Alliumampeloprasum آلیوم‌ آمپلوپرازم) که نام محلی این گیاه سیرموکه است، پرداختیم.

وی با بیان اینکه تره کوهی یکی از گیاهان خودرو در استان کرمانشاه است، افزود: این گیاه متعلق به خانواده لاله یا لیلاسه است. سیر وحشی دارای یک پیاز بزرگ است که حدوداً سه سانتی‌متر است، این بخش پیاز مانند از یک پوشش غشایی و کاغذی شکل‌گرفته است و غالباً دارای پیازچه‌های زردرنگ است.

این عضو هیئت علمی گروه کالبدشناسی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه افزود: این گیاه در شهرهای همدان، شیراز، سنندج، کامیاران و همچنین در استان کرمانشاه در شهرستان‌های کرند، اسلام‌آباد غرب، ماهیدشت وجود دارد.

وی تصریح کرد: معمولاً از برگ و ساقه‌های جوان گیاه تره کوهی می‌توان به‌عنوان چاشنی همراه غذا استفاده کرد. طعم تند این گیاه شبیه به پیاز و سیر و در شکل ظاهری نیز به تره شبیه است؛ البته تره کوهی در برخی از نقاط به پیاز کوهی نیز معروف است که می‌توان این گیاه را به‌صورت خام، مثل سبزی همراه با غذا مصرف کرد همچنین تره کوهی در پخت نان کلانه هم استفاده می‌شود.

دیابت؛ یکی از نگرانی‌های اصلی سلامت در جهان

خانی با تأکید بر خاصیت ضد دیابتی تره کوهی که مورد تأیید طب سنتی قرار گرفته است، گفت: دیابت یکی از قدیمی‌ترین بیماری‌های شناخته شده برای بشر و یکی از نگرانی‌های اصلی سلامت در سراسر جهان است.

وی خاطرنشان کرد: دیابت یکی از اختلالات متابولیک است که با افزایش سطح گلوکز در خون که به آن هایپرگلایسمی می‌گویند‌. همچنین نارسایی در تولید یا عملکرد انسولین تولید شده توسط پانکراس یا همان لوزالمعده در داخل بدن مشخص می‌شود.

این عضو هیئت‌ علمی گروه کالبدشناسی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه خاطرنشان کرد: انسولین در واقع یک هورمون پروتئینی است که در سلول‌های بتا پانکراس است که در پاسخ به محرک‌های مختلف مثل هورمون گلوکز سنتز می‌شود. افزایش طولانی‌مدت سطح گلوکز خون یا عوارض عروقی همراه است که می‌تواند منجر به بیماری‌های، قلبی، سکته مغزی، نابینایی و نارسایی کلیه شود. در کنار هایپرگلایسمی، چندین عامل دیگری هم وجود دارد که نقش مهمی در پاتوژنز دیابت همچون چربی خون بالا، استرس اکسیداتیوم که منجر به خطر بالای عوارض می‌شود، دارند.

وی با توضیح رادیکال‌های موجود در بدن انسان، تصریح کرد: ما در بدن رادیکال‌های آزادی داریم که گونه‌های ناپایدار و واکنش‌پذیر هستند این رادیکال‌ها شامل اتم، یون یا یک مولکولی هستند که یک یا چند الکترون جفت نشده دارند. این رادیکال‌ها می‌توانند به‌عنوان یک ضرورت برای سیگنال‌دهی در روند عادی تمایز در نظر گرفته شوند.

خانی خاطرنشان کرد: رادیکال‌های آزاد به دنبال جفت‌شدن الکترون‌های خود با الکترون‌های سایر مولکول‌ها و دائماً در حال واکنش هستند و می‌توانند منجر به اکسیداسیون اجزا و مولکول‌های سلولی شوند. در واقع این یک حقیقت جهانی است که اکسیژن یکی از مهم‌ترین اجزای زندگی هوازی است، بااین‌حال در برخی شرایط این اکسیژن ممکن است زمانی که گونه‌های واکنشی تولید شود باعث نکروز و در نهایت مرگ سلول‌ها شود در واقع گونه‌های اکسیژن فعال و گونه‌های نیتروژن فعال با سازوکار خاصی با فرایندهای فیزیولوژیکی طبیعی در داخل سلول‌ها تداخل می‌کنند و باعث اکسیداسیون می‌شوند استرس اکسیداتیو را می‌توانیم به‌عنوان هرگونه اختلال در تعادل آنتی‌اکسیدان‌ها به پروکسیدان به دلیل عوامل مختلفی مثل افزایش سن اثرات دارویی سمیت التهاب و اعتیاد تعریف کرد.

وی افزود‌: به‌طورکلی تشکیل بیش از حد و حذف ناکافی مولکول‌های بسیار واکنش‌پذیر، مثل گونه‌های اکسیژن فعال که (ROS آر. او. اس) نام دارند، یا گونه‌های نیتروژن فعال که(RNS آر. ان. اس) نام دارند، این‌ها عامل استرس اکسیداتیو هستند.

خانی ادامه داد: اکسیژن گونه‌ای بسیار واکنش‌پذیر است که توانایی تبدیل‌شدن به بخشی از مولکول‌های بالقوه مضر یا همان رادیکال‌های آزاد را دارد که استرس اکسداتیو می‌تواند سبب شود که سلول‌های سالم بدن با حمله به آن‌ها عملکرد و ساختار خودشان را از دست بدهند.

وی یادآور شد: در واقع تاکنون پاتوژنز بیش از پنجاه بیماری توسط رادیکال‌های آزاد مشخص شده زمانی که سطح آنتی‌اکسیدان‌ها محدود و کم شود این آسیب می‌تواند در واقع ناتوان‌کننده و تجمعی شود، آسیب به دی.ان.ای پروتئین‌ها و سایر مولکول‌ها به دلیل اکسیداسیون می‌تواند در پتوژنز طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها به‌ویژه سرطان و بیماری‌های قلبی نقش داشته باشد.

این عضو هیئت‌ علمی گروه کالبدشناسی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه خاطرنشان کرد: در واقع اصطلاح آنتی‌اکسیدان را می‌توان برای هر ماده‌ای که دردسترس‌بودن آن حتی در غلظت‌های کم مانع اکسیداسیون یا باعث تأخیر در اکسیداسیون یک بستر شود برچسب‌گذاری کنیم حالا چندین گونه یا مولکول وجود دارند که در دفاع آنتی‌اکسیدانی نقش دارند و ممکن است به‌عنوان نشانگرهای زیستی استرس اکسیداتیو در نظر گرفته شوند.

وی گفت: انواع مختلف آنتی‌اکسیدان‌های بیولوژیکی وجود دارد که این‌ها شامل گلوتاتیون، ویتامین سی، ویتامین ای، سیستین و غیره هستند که در واقع اعتقاد بر این هست که این استرس اکسیداتیو می‌تواند نقش مهمی در ایجاد عوارض عروقی در دیابت ایفا کند. بر اساس مطالعات اپیدمیولوژیکی که انجام شده مرگ‌ومیر ناشی از دیابت در واقع به طور قابل‌توجهی با افزایش بیماری‌های عروقی غیر از هایپرگلاسینی می‌توان توضیح داد.

انسولین پلین دو شود. پس ترشح انسولین با عصاره گیاه افزایش پیدا می‌کند.
خانی خاطرنشان کرد: سلول‌های بتای جوندگان دو تا انسولین ترشح می‌کنند انسولین یک و انسولین دو که توسط دوتا ژن غیره آلی ۱ پت‌گذاری شدند سپس باتوجه‌به نقش استرس اکسیداتیو در بیماری دیابت فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره گیاه بررسی شد و این نتایج نشان‌دهنده فعالیت آنتی‌اکسیدانی این عصاره بود.

این عضو هیئت‌ علمی گروه کالبدشناسی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه خاطرنشان کرد: امروزه مطالعات دیگری انجام شده که در مطالعات قبلی در مدل موش‌های صحرایی دیابتی ناشی از آلو کسان انجام شده بود، نشان دادند که افزایش معنی‌داری را در سطح گلوکز سطح ال‌دی‌ال و اچ‌تی‌ال که درواقع ال‌دی‌ال لیپروتئین با چگالی کم و اچ‌تی‌ال لیپوپروتئین با چگالی بالا هست. درواقع این مطالعه اثرات مفید این عصاره را نشان می‌دهد که اثرات کاهش قند خون کاهش چربی خون و استرس اکسیتراتیو را در موش‌های مبتلا به دیابت ناشی از الالوکسان اعمال می‌کرد بنابراین می‌توانیم از این گیاه به‌عنوان یک مکمل غذایی مفید در بیماران دیابتی استفاده کنیم.
خانی در پایان توضیحات در ارتباط با مطالعات انجام شده و اثرات سیروحشی ارائه داد و گفت: مطالعات دیگری هم انجام شده که مطالعات دیگر از اثرات ضددرد، ضدافسردگی و ضداضطراب گیاه تره‌کوهی یا سیروحشی را مورد مطالعه قرار دادند و این نشان‌دهنده این است که؛ این گیاه می‌تواند اثرات ضددرد و ضدافسردگی هم داشته باشد.

وی ادامه داد: در پایان نتایجی که از مطالعه به دست آورده‌ایم؛ نشان داد که عصاره گیاه تره‌کوهی یا سیر وحشی از طریق مهار فعالیت آنزیم‌هایی آلفا گلوکزیداز، آلفامیلاز در واقع فعالیت ضددیابتی را نشان می‌دهد.

خانی گفت: همچنین بررسی اثرات ترشح انسولین در شرایط آزمایشگاهی نشان داد که عصاره گیاه می‌تواند ترشح انسولین را در سطح بیان ژن افزایش دهد.

این عضو هیئت‌ علمی گروه کالبدشناسی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه خاطرنشان کرد: این داده‌ها نشان داد که استفاده از این گیاه می‌تواند اثرات مفیدی برای جلوگیری از پیشرفت‌های دیابت داشته باشد حالا ما در ادامه این مطالعه می‌توانیم مطالعات دیگری را انجام بدهیم؛ به عنوان مثال می‌توانیم بررسی‌های پیش‌بالینی و بالینی را هم در این زمینه انجام بدهیم در واقع این‌ها پیشنهاداتی هستند که برای مطالعات آینده می‌توانیم انجام بدهیم.